บทความโดย: ประสิทธิ์ คล่องงูเหลือม (อุปนายกวิชาการ สมาคมการบรรจุภัณฑ์ไทย)
ในยุคที่การพัฒนาที่ยั่งยืนกลายเป็นหนึ่งในประเด็นหลักที่ทั่วโลกให้ความสำคัญ ภาวะโลกร้อนและผลกระทบของการใช้ทรัพยากรธรรมชาติอย่างฟุ่มเฟือยเป็นปัญหาที่ต้องแก้ไขอย่างเร่งด่วน นโยบายเศรษฐกิจ BCG (Bio-Circular-Green Economy Model) ของภาครัฐบาลเป็นหนึ่งในแนวทางที่ถูกนำมาใช้เพื่อเพิ่มความยั่งยืนและลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม นโยบายนี้เน้นการเชื่อมโยงระหว่างเศรษฐกิจชีวภาพ การหมุนเวียนทรัพยากร และการเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม การนำหลักการเหล่านี้มาใช้ช่วยให้เราสามารถสร้างเศรษฐกิจที่ยั่งยืนและลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมได้อย่างมีประสิทธิภาพ
การอัปไซเคิล (Upcycle) กลายเป็นวิธีการหนึ่งที่ได้รับความสนใจมากขึ้นเรื่อย ๆ เพราะไม่เพียงแต่ช่วยลดขยะและลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก แต่ยังสร้างคุณค่าใหม่ให้กับทรัพยากรที่ถูกมองว่าไม่มีค่า การอัปไซเคิลสามารถเปลี่ยนขยะและวัสดุเหลือใช้ให้กลายเป็นผลิตภัณฑ์ใหม่ที่มีมูลค่าและมีความสวยงาม
การอัปไซเคิลเป็นการนำวัสดุที่ถูกทิ้งเป็นขยะ วัสดุหรือวัตถุดิบที่เหลือจากกระบวนการผลิตมาดัดแปลงและใช้ใหม่ในรูปแบบใหม่ ๆ หรือแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ใหม่ โดยการเพิ่มมูลค่าให้แก่วัสดุนั้น ๆ ซึ่งมีความแตกต่างจากการรีไซเคิล (Recycle) ที่เน้นการเปลี่ยนวัสดุเดิมให้กลับมาใช้ใหม่ การอัปไซเคิลเน้นการสร้างผลิตภัณฑ์ที่มีคุณค่าสูงขึ้นจากวัสดุที่เหลือใช้ เป็นกระบวนการที่ไม่เพียงแต่ช่วยลดปริมาณขยะ แต่ยังเป็นการสร้างสรรค์และสร้างมูลค่าใหม่ให้แก่วัสดุเหลือใช้
ประโยชน์ของการอัปไซเคิล
1. ลดปริมาณขยะ การนำวัสดุที่ถูกทิ้งมาสร้างมูลค่าใหม่ช่วยลดปริมาณขยะที่ต้องนำไปฝังกลบ ซึ่งเป็นวิธีการจัดการขยะที่มีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมน้อยลง
2. ลดการใช้ทรัพยากร การอัปไซเคิลช่วยลดการใช้ทรัพยากรธรรมชาติที่ต้องใช้ในการผลิตสิ่งของใหม่ เมื่อเรานำวัสดุเก่ามาใช้ซ้ำ เราจะลดความต้องการในการใช้วัตถุดิบใหม่
3. ลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก การลดการผลิตใหม่ช่วยลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกที่เกิดจากกระบวนการผลิต เมื่อเรานำวัสดุเก่ามาใช้ซ้ำ เราจะลดการใช้พลังงานและลดการปล่อยก๊าซที่เป็นสาเหตุของภาวะโลกร้อน
4. สร้างสรรค์และเพิ่มคุณค่า การอัปไซเคิลเปิดโอกาสให้แก่การสร้างสรรค์ผลงานใหม่ที่มีคุณค่าสูงขึ้น การนำวัสดุเก่ามาใช้ใหม่ให้มีลักษณะและการใช้งานที่แตกต่างไปจากเดิม ทำให้ผลิตภัณฑ์ที่ได้มีคุณค่าและน่าสนใจมากขึ้น
ตัวอย่างของการอัปไซเคิล
1. การนำขวดพลาสติกมาเปลี่ยนเป็นกระถางต้นไม้หรือเฟอร์นิเจอร์ ขวดพลาสติกที่ถูกทิ้งสามารถนำมาทำความสะอาดแล้วแปลงเป็นกระถางต้นไม้หรือเฟอร์นิเจอร์ที่ใช้งานได้จริง ซึ่งเป็นการใช้ทรัพยากรที่มีอยู่แล้วให้เกิดประโยชน์สูงสุด
2. การใช้กระดาษหนังสือพิมพ์เก่ามาสร้างเป็นกระเป๋าหรือผลิตภัณฑ์ใหม่ ๆ กระดาษหนังสือพิมพ์เก่าที่ไม่มีคุณค่าต่อการอ่านแล้ว สามารถนำมาทำความสะอาดและแปลงเป็นกระเป๋าหรือผลิตภัณฑ์ใหม่ ๆ ที่มีความสวยงามและมีคุณค่า
3. การเปลี่ยนเศษไม้หรือเฟอร์นิเจอร์เก่าให้กลายเป็นของตกแต่งหรือผลิตภัณฑ์ใหม่ เศษไม้หรือเฟอร์นิเจอร์เก่าที่ถูกทิ้งสามารถนำมาแปลงเป็นของตกแต่งบ้านหรือผลิตภัณฑ์ใหม่ ๆ ที่มีความสวยงามและมีคุณค่า
4. การนำเสื้อผ้าเก่ามาทำเป็นผ้าห่มหรือกระเป๋า เสื้อผ้าที่ไม่ใช้แล้วสามารถนำมาดัดแปลงเป็นผ้าห่มหรือกระเป๋าที่สามารถใช้งานได้จริง ซึ่งเป็นการเพิ่มมูลค่าให้แก่สิ่งของที่ไม่มีค่าแล้ว
อัปไซเคิลในอุตสาหกรรมการพิมพ์และบรรจุภัณฑ์
ในฐานะผู้ประกอบการในอุตสาหกรรมการพิมพ์และบรรจุภัณฑ์ ทุกคนสามารถมีส่วนร่วมในการสร้างความยั่งยืนโดยการนำแนวคิดการอัปไซเคิลมาใช้ในการดำเนินงาน ไม่เพียงแค่ลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม แต่ยังเพิ่มมูลค่าและสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์ใหม่ที่มีคุณค่า เริ่มต้นจากการสำรวจวัสดุที่คุณใช้และมองหาวิธีการที่จะนำมาปรับใช้ให้เป็นประโยชน์ต่อองค์กรของคุณและโลกของเรา
การอัปไซเคิลไม่เพียงแต่เป็นการเปลี่ยนขยะให้เป็นผลิตภัณฑ์ใหม่ แต่ยังเป็นการสร้างโลกที่ยั่งยืนให้แก่คนรุ่นต่อไป นอกจากนี้ยังเป็นการเปิดโอกาสให้ผู้ประกอบการในการสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์ใหม่ ๆ ที่น่าสนใจและมีคุณค่ามากขึ้น การนำแนวคิดนี้มาใช้ในการดำเนินธุรกิจจะเป็นการส่งเสริมภาพลักษณ์ที่ดีต่อองค์กรของคุณและสร้างความไว้วางใจให้แก่ลูกค้าและผู้บริโภค
ผู้ประกอบการในอุตสาหกรรมนี้ควรตระหนักและพิจารณาในเรื่องต่าง ๆ ดังนี้
- การเลือกใช้วัสดุที่สามารถอัปไซเคิลได้ ผู้ประกอบการควรเลือกใช้วัสดุที่สามารถนำมาอัปไซเคิลได้ง่าย เช่น กระดาษที่ผลิตจากเส้นใยธรรมชาติหรือพลาสติกที่สามารถรีไซเคิลได้ เพื่อลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและเพิ่มโอกาสในการนำวัสดุมาใช้ซ้ำ
- การออกแบบผลิตภัณฑ์เพื่อการอัปไซเคิล การออกแบบผลิตภัณฑ์ควรคำนึงถึงการนำกลับมาใช้ซ้ำหรือการปรับปรุงให้ง่ายขึ้น เช่น การใช้วัสดุที่แยกออกจากกันได้ง่าย หรือการออกแบบบรรจุภัณฑ์ที่สามารถนำมาใช้ซ้ำได้ เพื่อเพิ่มความสะดวกในการอัปไซเคิล
- การบริหารจัดการขยะในกระบวนการผลิต การจัดการขยะที่เกิดขึ้นในกระบวนการผลิตอย่างเหมาะสมและมีประสิทธิภาพ เช่น การคัดแยกขยะ การนำขยะที่สามารถรีไซเคิลหรืออัปไซเคิลกลับมาใช้ใหม่ จะช่วยลดปริมาณขยะที่ต้องนำไปกำจัด
- การสร้างสรรค์และสร้างมูลค่าเพิ่ม การอัปไซเคิลไม่เพียงแต่เป็นการลดขยะ แต่ยังเป็นโอกาสในการสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์ใหม่ที่มีมูลค่าและน่าสนใจ การนำวัสดุที่เหลือใช้มาดัดแปลงให้กลายเป็นผลิตภัณฑ์ใหม่ ๆ ที่มีคุณค่า เป็นการเพิ่มมูลค่าให้แก่วัสดุเหล่านั้น
- การสร้างความรู้และความตระหนักต่อการอัปไซเคิล ผู้ประกอบการควรส่งเสริมความรู้และความตระหนักถึงความสำคัญของการอัปไซเคิลให้แก่พนักงานและลูกค้า ผ่านการอบรม การประชาสัมพันธ์ และกิจกรรมต่าง ๆ เพื่อให้ทุกคนมีส่วนร่วมในการลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม
- การสนับสนุนนโยบายและมาตรการด้านสิ่งแวดล้อม การปฏิบัติตามนโยบายและมาตรการด้านสิ่งแวดล้อมของภาครัฐและองค์กร เช่น นโยบายเศรษฐกิจ BCG (Bio-Circular-Green Economy Model) จะช่วยเสริมสร้างความยั่งยืนและเพิ่มประสิทธิภาพในการดำเนินงานที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม
